Nova izložba u Muzeju – Geologija Srbije

U saradnji sa Geološkim zavodom Srbije kruševački Narodni muzej priređuje izložbu pod nazivom „Geologija Srbije“. Svečano otvaranje je zakazano za petak, 02. 3. 2018. sa početkom u 18.00, u Velikoj sali kruševačkog muzeja.

Geologija u Srbiji

Prva znanja o Zemlji i njenim stenama na ovim prostorima potiču s kraja srednjeg veka. Sticana su kroz rudarsku, metaluršku, kamenorezačku, opekarsku, juvelirsku i drugu zanatsku delatnost. Novovekovna, mineraloška i geološka proučavanja u Srbiji, započinju uglavnom radovima stranih geologa: Italijana, Nemaca, Francuza i drugih, koji učestvuju uglavnom u istraživanju ruda Srbije.

Zvanična, državna, rudarska i geološka istraživanja Srbije počinju 1848. godine. Tada je formirano Rudarskog odeljenja Ministarstva finansija i otvoren rudnik Majdanpek. Sve do 1858. godine, tu je centar za rudarska i geološka istraživanja. U njemu je radio i prvi srpski geolog Đ. Branković. Od 1883. godine, u sastavu novog Ministarstva narodne privrede nalazi se Rudarsko odeljenje. 1891. je u njemu prvi srpski doktor geologije S. Radovanović formirao Geološko – rudarski muzej i Odsek za izradu detaljnih geoloških karata Kraljevine Srbije i geološko – rudarskih karata. Drugi centar za geološka proučavanja i nastavu uspostavio je J. Pančić 1853. godine na Liceju. On je objavio i prvi udžbenik iz geologije. Treći centar za geologiju Srbije nalazio se u Novom Sadu, pri Srpskoj pravoslavnoj gimnaziji. Dolaskom J. Žujovića 1880. godine na Katedru mineralogije i geologije na Velikoj školi u Beogradu započinje sistematsko obrazovanje naših mladih rudarsko – geoloških kadrova. Osim što se bavi predavačkom delatnošću, Žujović pristupa i izradi prve geološke karte Srbije u razmeri 1 : 500 000, osniva nove katedre, počinje detaljno geološko proučavanje domaćih terena, objavljuje naučne radove u Geološkim analima Balkanskog poluostrva i u Srpskom geološkom društvu.

Tokom Prvog svetskog rata u Srbiji su radili uglavnom austrijski geolozi, većinom na izradi pregledne geološke karte 1 : 200 000 i prospekciji mineralnih sirovina. Između dva rata srpska geologija je u usponu, a 1931. godine otvara se Geološki institut Kraljevine Jugoslavije.

Posle drugog rata

Po završetku Drugog svetskog rata geologija u Srbiji dobija novi zamah: na Prirodno – matematičkom fakultetu formiran je Geološki fakultet, a na Tehničkoj velikoj školi obrazuju se geološki i geofizički inženjeri. Formiraju se Zavod za geološka i geofizička istraživanja Srbije, Geološki institut SANU i dr. Geologija na ovim prostorima doživljava svoj najveći procvat kroz izradu Osnovne geološke karte Jugoslavije u razmeri 1 : 100 000. Veliki obim posla u zemlji i inostranstvu učinio je da bude angažovan veliki broj geologa različitih struka. Oni su uz savremenu opremu, primenu naprednih tehnologija, stručnu i naučnu saradnju, podigli nivo geoloških istraživanja i saznanja u svim oblastima: inženjerskoj geologiji, ispitivanju ležišta mineralnih sirovina, geofizici, geologiji nafte i ugljeva, tehničkoj petrografiji i dr. Pokreće se niz geoloških časopisa, izvršena je integracija celokupnog visokoškolskog geološkog obrazovanja na Rudarsko – geološkom fakultetu, obnovljeno Srpsko geološko društvo i formiran Savez inženjera i tehničara rudarske i geološke struke, a geološka istraživanja su uređena posebnim zakonom (1972).

Od polovine osamdesetih godina počinju teška vremena za srpsku geologiju. Splet nesrećnih okolnosti uslovio je nagli sunovrat struke. Sve do 2006. godine, geologija u Srbije je opstajala zahvaljujući entuzijazmu i patriotizmu stručnjaka, koji su svojom voljom i samopregorom sačuvali njenu srž.

Integracijom svih geoloških instituta u Beogradu, 2006. godine, u Geološki institut Srbije, zaustavljen je negativan trend u razvoju geologije u nas. Objedinjeni su kadrovi, stručni fondovi, oprema i znanje. Ovaj institut 2012. godine postaje državna ustanova, odnosno Geološki zavod Srbije, koji za potrebe Republike Srbije obavlja osnovna geološka istraživanja na njenoj teritoriji. Danas je Geološki zavod Srbije moderna geološka kuća sa kadrom priznatim i van granica Srbije, sa tradicijom dugom preko 85 godina i sa iskustvom rada na istaknutim projektima u zemlji i inostranstvu.