VLASNICI MEDIJA: Bez konkursa i pomoći države nema opstanka lokalnih medija!

Mediji u Rasinskom okrugu mamutski deo prihoda ostvaruju od konkursa a od države očekuju pomoć kako bi opstali.

U periodu od juna do avgusta 2022. godine Centar za istraživačko novinarstvo Kruševac – CINK je, u okviru projekta “Ekonomski položaj i sloboda medija u Rasinskom okrugu”, sproveo anketu među vlasnicima i menadžerima medija. Anketirano je ukupno šestoro vlasnika i menadžera ali je “pokriveno” deset medija pošto neki rade u integrisanim redakcijama.

Odnos muškaraca i žena među anketiranima bio je 50%-50%, tri žene i tri muškarca.

Najviše medija, četiri, je osnovano u periodu između 1991. i 2000. godine, jedan pre 1980. godine i jedan posle 2011. godine.

Na pitanje “Koliko dugo radite u medijima?” četvoro je odgovorilo “od 20 do 30 godina”, a po jedan-jedna “više od 30 godina” odnosno “od 10 do 20 godina”.

Naredna tri pitanja odnosila su se na ukupan broj angažovanih osoba u medijskoj kući, broj zaposlenih i broj zaposlenih novinara. Na sva tri pitanja odgovori su bili identični. od jednog do petoro zaposlenih (angažovanih) imaju tri medija (50%), od pet do deset dva a od 10 do 20 jedan medij.

Polovina anketiranih su u isto vreme vlasnici (suvlasnici) medija i glavni urednici. Dvoje anketiranih obavlja funkciju glavnog urednika dok je jedan anketirani vlasnik i direktor.

Svih šest anketiranih medijskih kuća ima status samostalnog preduzeća i u privatnom su vlasništvu.

Podsećamo da smo ranije pisali o tome da se 20 od 29 registrovanih medija u Rasinskom okrugu nalazi se u stopostotnom vlasništvu privatnika, prema podacima Agencije za privredne registre.

Anketa je pokazala da su sredstva iz budžeta, tačnije od konkursa za finansiranje medijskih projekata od javnog interesa, najznačajniji izvor prihoda za većinu medija i kreću se u rasponu od 50% pa do čak 99% ukupnih prihoda.

Na drugom mestu, i to u znatno manjem iznosu, od 10 do 20% su prihodi od oglašavanja, a potom samostalni prihodi i prihodi iz donacija.

Od šest anketiranih medijskih kuća samo u jednoj postoji sindikalna organizacija ali zato svih šestoro vlasnika i menadžera podržava potpisivanje granskog kolektivnog ugovora.

Polovina anketiranih, njih troje, smatra da je najveći problem medija u Rasinskom okrugu u ovom trenutku nedovoljan broj oglašivača. Dvoje veruje da je to “nepovoljan ekonomski položaj”.

Na pitanje “Ko vrši najveći uticaj na rad medija u Srbiji?” troje je zaokružilo odgovor “Političari”, dvoje “Niko” a jedan “Privatni vlasnici kapitala”.

Vlasnici i menadžeri su u velikoj meri saglasni ko bi mogao da pomogne medijima. Na pitanje “Šta vidite kao glavni izvor pomoći da mediji poprave ekonomski položaj?”  petoro je zaokružilo opciju “Pomoć države” dok dvoje veruje da su to “Inostrane donacije”.

Zanimljiva su i lična zapažanja vlasnika i urednika medija.

“Postoji preveliki broj medija u Srbiji, koji ne mogu svi da opstanu na tržištu  Pomoć države je nedovoljna i selektivna kao i pomoć stranih donatora, što prouzrokuje težak materijalni status novinara iostalih radnika u medijima”, smatra jedan od anketiranih.

“Pogubna privatizacija medija,  pod okriljem UNS-a, ostavila je bez posla veliki broj medijskih radnika. U Brusu od 20 radnika JP RTV Brus, posle privatizacije 2015. godine, novinarstvom nastavila da se bavi samo jedna osoba. Svi ostali su ostali bez posla i nisu imali snage da nastave kao preduzetnici.

Sagledavajući situaciju i položaj novinara od 1999. do danas, sa sigurnošću mogu da kažem da je svakim danom sve gori  i neizvesniji, a  novinarstvo, u sredinama poput Brusa,  vremenom je postalo ne  posao  kojim se obezbeđuje egzistencija već stvar ličnog izbora i entuzijazma pojedinca.

Od samog početka pogrešno koncipiran izlazak države iz vlasništva medija, preko privatizacije kojoj su kumovali upravo oni koji su bili pozvani da zaštite položaj novinara i medijskih radnika, do totalne politizacije i tabloidizacije,  broj slobodnih medija je sveden na minimum, a građani, mislim pre svega oni u unutrašnjosti, ostali su ili će vrlo brzo ostati bez osnovnih  lokalnih informacija.

Nezavisni lokalni mediji su jedini i pravi indikatori položaja novinara i stanja medijskih sloboda u Srbiji i zato smatram da su sva istraživanja, okrugli stolovi, anketiranja, debate, apeli, “bacanje prašine u oči” koje odlaže preduzimanje konkretnih koraka na rešavanju problema dok ne bude prekasno, jer kasno je već odavno”, navodi se u jednom komentaru.

Izvor: KruševacPRESS